Denk ook om jezelf!

In het onderwijs wordt er veel van je gevraagd. Oudergesprekken, uitjes, lessen over burgerschap, zorggedrag, administratie, je kunt af en toe flink het overzicht kwijtraken. “En dan moet ik óók nog iets voor die hoogbegaafde leerling regelen?” Het korte en strenge antwoord is: “Ja, dat moet.” Dit gaat namelijk over de basis van het lesgeven, namelijk -in tegenstelling tot laten we zeggen het maken van het perfecte moederdagcadeautje- het bieden van een goed pakket aan alle leerlingen in je klas en ja, daar hoort deze leerling ook bij. Gelukkig kan ik je een aantal tips geven om te zorgen dat het behapbaar blijft en dat je niet elke week een half uur per leerling nodig hebt om de komende week voor te bereiden.

1. Zorg voor een ijzersterk en helder systeem met je gehele team. Maak een (ja ik weet het, vieze woorden) protocol of kwaliteitskaart waar alle afspraken bij elkaar staan en doe daarna samen je uiterste best om dit protocol levend te houden. Pas het aan, speel ermee, voeg toe wat werkt, schrap wat niet werkt. Zorg dat de leerling de afspraken kent en verander ze niet als het niet hoeft. Leerkrachten houden ervan om hun eigen draai aan lessen te geven en dat mag, maar zorg voor richtlijnen waar een invaller of nieuwe leerkracht meteen mee uit de voeten kan.
2. Gebruik zelf een groeimindset bij de omgang met deze leerlingen, Als je Rekentijger lastig vindt, zeg dat dan gewoon tegen de kinderen en maak er een sport van sámen naar een goede aanpak te zoeken. Word je door een scherpe leerling gewezen op een fout in je uitleg, schiet dan niet in de verdediging, maar reageer rustig en besef dat iedereen fouten maakt, zélfs een leerkracht. Jij bent een rolmodel dus de uitspraak “Wat ontzettend stom van mij!” stimuleert bij de kinderen ook niet bepaald een groeimindset. Wees er ook eerlijk in als je moeite hebt met het herkennen en lesgeven aan hoogbegaafde leerlingen. Dat is namelijk ook gewoon heel moeilijk!
3. Gebruik één taakbrief voor alle leerlingen. En bedenk vervolgens een gemakkelijk systeem om aan te geven aan de hoogbegaafde leerlingen wat ze wel en niet moeten doen. De leerlingen weten bijvoorbeeld dat ze elke week van alle rekenlessen de tweede helft van de sommen moeten maken, want dat is al vanaf groep 3 een afspraak bij jullie op school. En een sterretje achter de les betekent dat ze deze mogen overslaan, want het is een herhalingsles. Onderaan staat in een vakje het verrijkingswerk van de week, dat is dan niet interessant voor de andere leerlingen. En zo kun je zelf ook vast een systeem bedenken dat past bij jouw leerlingen en jouw school.
4. Combinatieklas? Het is geen schande om die ene leerling uit groep 5 en die twee leerlingen uit groep 6 hetzelfde werkboekje te geven en ze samen te laten schaken of een project te laten doen. Dat scheelt meteen enorm in begeleiding. En laat ze allemaal dezelfde bladzijden maken in een week. Zoek in je rooster naar een vast begeleidingsmoment en probeer in je team samen naar mogelijkheden te zoeken. Help een collega als je klas naar gym is bijvoorbeeld, door de begeleiding van deze leerlingen op je te nemen of even voor haar klas te gaan als zij het doet. Wees creatief en weet: waar een wil is, is ook in het onderwijs altijd een weg.
5. Schakel hulp in. Als je te maken hebt met een hoogbegaafde leerling die onderpresteert, zorggedrag vertoont, faalangstig is of door een chronische slordigheid alles altijd kwijt is, is het misschien tijd om hulp in te schakelen van een IB’er, HB-specialist of externe. Twee weten meer dan één en samen zoeken naar een oplossing kan heel wat werkdruk wegnemen.

En dan nog één anti-tip. Vanwege te weinig tijd of zin de hoogbegaafde leerling mee laten hobbelen met de rest van de klas lijkt in eerste instantie een werkdrukverlagende oplossing, maar is dit niet. De onzichtbare schade die het negeren van de behoeftes van een hoogbegaafde leerling veroorzaakt, zal zich vroeg of laat wreken. En dan ben je als school misschien te laat. Dus investeer met elkaar en vergroot het werkplezier van jezelf en deze leerlingen!